Transactionele Analyse

 Transactionele analyse (TA) is een theorie over mensen, gedrag, interactie, communicatie en verandering. TA werd ontwikkeld in de jaren vijftig door Eric Berne, een Canadese psychiater. Berne was van mening dat psychologische begrippen voor iedereen toegankelijk moeten zijn. TA combineert heldere theorie met veel diepgang.

Oude patronen

In communicatie kunnen zich situaties voordoen die niet gewenst zijn. Bij veel gesprekken die mis (dreigen te) gaan zijn emoties de oorzaak. Het gedragsmodel van de TA is een methode om deze situaties te analyseren. De TA gaat in grote lijnen uit van drie basishoudingen (Ego-posities) van waaruit we communiceren met anderen; de Ouder, de Volwassene en het Kind. Het leren herkennen van ons eigen gedrag en dat van anderen binnen deze posities is een belangrijke stap naar het verbeteren van onze interactie met anderen.

TA Ego-posities

De Ouder: Ik praat en handel zoals ik mijn ouders en andere opvoeders heb horen praten. Als we vanuit deze positie communiceren, praten we vanuit normen en waarden. Vaak vertellen we anderen vanuit deze positie hoe zij iets moeten doen, of juist moet laten. De manier waarop dat gebeurt is bepalend voor hoe de boodschap overkomt. Binnen deze positie onderscheiden we de Kritische Ouder (KO) en de Verzorgende Ouder (VO).

De Volwassene: Ik denk en reageer op basis van feiten en reële beslissingen, overwegingen of mogelijkheden. Vanuit onze Volwassene communiceren we vooral uit de ratio in het hier en nu. Bijpassend gedrag is het stellen van vragen en het reageren op basis van feiten en ik-boodschappen. Met een lading die past bij het hier en nu.

Het Kind: Ik denk, voel en reageer zoals ik ook deed toen ik een kind was. Dit communicatiepatroon komt naar voren als we ons opstellen vanuit het gevoelsmatige en emotionele gedeelte in ons. Binnen deze positie onderscheden we het Vrije Kind (VK), het Rebelse Kind (RK) en het Aangepaste Kind (AK).

Een boodschap vanuit een Ego-positie roept vaak een voorspelbare reactie vanuit een complementaire Ego-positie op. Zo roept een boodschap vanuit een ouder-positie vaak een kind-reactie op. En vice versa. Met een boodschap vanuit de volwassene vergroot je de kans dat de ander ook uit de volwassene zal reageren.

Andere zeer bruikbare instrumenten die de TA ons biedt zijn de Dramadriehoek en inzicht in Driver-gedrag.

Intonatie & Non-verbaal

De toon waarop iets gezegd wordt en ander non-verbaal gedrag is bepalend voor hoe iets overkomt. Als iemand vraagt: “waar kom je vandaan?” ligt het aan de mimiek en intonatie of we de vraag kunnen classificeren als Volwassen-actie of meer vanuit de Ouder- of Kind-positie. Het effect van de vraag zal ook steeds anders zijn.

Toepassing TA

TA is zowel professioneel als persoonlijk te gebruiken. Het is zeer verhelderend in hiërarchische relaties. Het kan overal gebruikt worden waar behoefte bestaat aan het begrijpen van individuen, relaties en communicatie. TA is een bruikbare methode bij de ontwikkeling van persoonlijke effectiviteit in elke context. Bijvoorbeeld om:

• communicatie en samenwerking met anderen te verbeteren
• meer grip te krijgen op niet-effectieve transacties in hiërarchische relaties
• de groei van jezelf, anderen, een bedrijf of organisatie te stimuleren
• autonomie van jezelf en anderen te bevorderen
• de kwaliteit van je leven en van je relaties te verbeteren
• vastzittende en zich herhalende disfunctionele patronen te herkennen en veranderen